پند های قرآنی (هفته قرآن و دانشگاه گرامی باد)

برادری

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة   حجرا ت 10

مؤمنان برادر یکدیگرند

***************************************

تمسخر

لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْم‏   حجرات 11

نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند

***************************************

عیب جوئی

وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُم‏       حجرات 11

و یکدیگر را مورد طعن و عیبجویى قرار ندهید

***************************************

القاب زشت

وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقاب‏      حجرات 11

و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید،

*************************************

سوء ظن

اجْتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْم‏     حجرا ت 12

از بسیارى از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضى از گمانها گناه است‏

*************************************************

تجسس ممنوع

وَ لا تَجَسَّسُوا          حجرا ت 12

هرگز(در کار دیگران) تجسّس نکنید

***********************************************

غیبت ممنوع

وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوه‏     حجرا ت 12

و هیچ یک از شما دیگرى را غیبت نکند، آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟

********************************

معیار ارزش

إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ (حجرات 13)گرامى‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!

********************************

مراقبت فرشتگان

ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیْهِ رَقیبٌ عَتیدٌ ( 18ق)

انسان هیچ سخنى را بر زبان نمى‏آورد مگر اینکه همان دم، فرشته‏اى مراقب و آماده براى انجام مأموریت(و ضبط آن) است!

******************************

تکبر در برابر خدا

 وَ إِذا تُتْلى‏ عَلَیْهِ آیاتُنا وَلَّى مُسْتَکْبِراً کَأَنْ لَمْ یَسْمَعْها  (7 لقمان )

و هنگامى که آیات ما بر او خوانده مى‏شود، مستکبرانه روى برمى‏گرداند، گویى آن را نشنیده است؛

******************************

َشکر گذاری

 أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ یَشْکُرْ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ    (12 لقمان)

شکر خدا را بجاى آور هر کس شکرگزارى کند، تنها به سود خویش شکر کرده‏

********************************

پرهیز از شرک

یا بُنَیَّ لا تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ ( لقمان 13)

لقمان به فرزندش گفت: «پسرم! چیزى را همتاى خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگى است.»

*******************************

امر به معروف

یا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَر (17 لقمان)

لقمان به فرزندش گفت: پسرم! نماز را برپا دار، و امر به معروف و نهى از منکر کن‏

********************************

صبر

وَ اصْبِرْ عَلى‏ ما أَصابَکَ إِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور   (17 لقمان)

لقمان به فرزندش گفت:  در برابر مصایبى که به تو مى‏رسد شکیبا باش که این از کارهاى مهمّ است!

*******************************

روی گردانی از مردم

وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاس‏  (18 لقمان)

(پسرم!) با بى‏اعتنایى از مردم روى مگردان‏

********************************

غرور

وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحا   (18لقمان)

و مغرورانه بر زمین راه مرو

********************************

تکبر و غرور بپرهیز

إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ ( لقمان18)

خداوند هیچ متکبّر مغرورى را دوست ندارد.

********************************

ابر ،باد ،مه ،خورشید ،فلک   در کارند

أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ (لقمان 20)

آیا ندیدید خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است مسخّر شما کرده‏

********************************

قیامت وعده الهیست  

ً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا ( لقمان 33)

به یقین وعده الهى حقّ است؛ پس مبادا زندگانى دنیا شما را بفریبد،

*******************************

فریب شیطان

وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ( لقمان 33)

مبادا(شیطان) فریبکار شما را(به کرم) خدا مغرور سازد!

*******************************

دوستی با یهود ممنوع

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصارى‏ أَوْلِیاء      (51 مائده )

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! یهود و نصارى را ولّى(و دوست و تکیه‏گاه خود،) انتخاب نکنید!

*************************************************

سرپرست مومنین

إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ (55 مائده )

سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‏اند؛ همانها که نماز را برپا مى‏دارند، و در حال رکوع، زکات مى‏دهند.

*************************************************

حزب خدا پیروز است

فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ (مائده 56)

حزب و جمعیّت خدا پیروز است.

********************************

سر سختی  یهود

لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَ الَّذینَ أَشْرَکُوا   (82 مائده)

بطور مسلّم، دشمنترین مردم نسبت به مؤمنان را، یهود و مشرکان خواهى یافت؛

***********************************************

لقمه حلال

وَ کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلالاً طَیِّباً     (مائده 88)

و از نعمتهاى حلال و پاکیزه‏اى که خداوند به شما روزى داده است، بخورید!

***********************************************

شراب و قمار عمل شیطان

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ( مائده 90)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! شراب و قمار و بتها و ازلام‏[ نوعى بخت‏آزمایى‏]، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دورى کنید تا رستگار شوید!

*********************************************

حیله شیطان

إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ ( مائده 91)

شیطان مى‏خواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند،

*********************************************

حیله شیطان

َو یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ ( مائده 91)

و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد. آیا(با این همه زیان و فساد، و با این نهى اکید،) خوددارى خواهید کرد؟!

*******************************

قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبیثُ وَ الطَّیِّب‏  (مائده 100)

بگو: «(هیچ گاه) ناپاک و پاک مساوى نیستند

*******************************

نیکی به والدین

لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسانا    بقره 83

جز خداوند یگانه را پرستش نکنید؛ و به پدر و مادر نیکى کنید

*******************************

نیکی به والدین

وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً   احقاف 15

ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکى کند،

*******************************

جاهلانه سخن مگو

وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْم‏  اسراء 36

از آنچه به آن آگاهى ندارى، پیروى مکن

*******************************

طلب علم

وَ قُلْ رَبِّ زِدْنی‏ عِلْماً ( طه 114)

پروردگارا! علم مرا افزون کن!»

*******************************

نماز از فحشاء دور می کند

وَ أَقِمِ‏ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر  45 عنکبوت

نماز را برپا دار، که نماز(انسان را) از زشتیها و گناه بازمى‏دارد

*******************************

نماز یاد خدا

وَ أَقِمِ‏ الصَّلاةَ لِذِکْری (14 طه )

و نماز را براى یاد من بپادار!

*******************************

إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات‏     114 هود

حسنات، سیئات(و آثار آنها را) از بین مى‏برند

*******************************

نماز جماعت

وَ ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعینَ ( بقره 43)

و همراه رکوع کنندگان رکوع کنید(و نماز را با جماعت بگزارید)! *******************************

کمک از نماز

وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ ( بقره 45)

از صبر و نماز یارى جویید؛ (و با استقامت و مهار هوسهاى درونى و توجه به پروردگار، نیرو بگیرید؛)

*******************************

لقمه حرام

یُسارِعُونَ فِی الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ أَکْلِهِمُ السُّحْتَ‏ لَبِئْسَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (62 مائده )

بسیارى از آنان را مى‏بینى که در گناه و تعدّى، و خوردن مال حرام، شتاب مى‏کنند! چه زشت است کارى که انجام مى‏دادند!

*******************************

کنترل چشم

قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ نور 30

به مردان مؤمنان بگو چشمهاى خود را(از نگاه به نامحرمان) فروگیرند،

*******************************

عفت و پاکدامنی

وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُم     نور 30

‏ و به مؤمنان بگو عفاف خود را حفظ کنند

*******************************

عفت و پاکدامنی

وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ نور 31

وبه زنان مومنه بگو  دامان خویش را حفظ کنند

*******************************

خود نمایی ممنوع

وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها  نور 31

وبه زنان مومنه بگو  زینت خود را-جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند

*******************************

وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ‏ مِنْ أَبْصارِهِن‏  نور 31

و به آنان با ایمان بگو چشمهاى خود را(از نگاه هوس‏آلود) فروگیرند

*******************************

قال النبیّ صلّى اللَّه علیه و آله: النّظر «1» سهم مسموم من سهام إبلیس فمن ترکها خوفا من اللَّه أعطاه اللَّه إیمانا یجد حلاوته فی قلبه.

جامع الاخبار/ 170 المحجة البیضاء 5/ 180

- پیامبر (ص) فرمود: نگاه، تیرى مسموم از تیرهاى شیطان است، هر که از ترس خدا آن را ترک کند خداوند ایمانى به او مى‏دهد که شیرینى آن را در دل خود احساس مى‏کند.

*******************************

عن علیّ علیه السّلام: کم من نظرة جلبت حسرة.

غرر الحکم/ 550

بسا یک نگاه که اندوه ببار مى‏آورد.

*******************************

قال ابو عبد اللَّه علیه السّلام: النّظرة بعد النّظرة تزرع فی القلب الشّهوة و کفى بها لصاحبها فتنة.

روضة المتقین 9/ 434

- امام صادق (ع) فرمود: نگاه در پى نگاه، شهوت در دل مى‏رویاند و این براى گمراهى صاحب آن بس است.

*******************************

مستدرک الوسائل 2/ 554

- از پیامبر (ص) نقل شده که فرمود: هر کس به زنى نگاه‏ حرام‏ بیافکند خداوند چشمش را از آتش پر خواهد کرد

*******************************

اطاعت پذیری

وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (56 نور)

و رسول(خدا) را اطاعت کنید تا مشمول رحمت(او) شوید.

*******************************

بر پاکننده نماز

رَبِّ اجْعَلْنی‏ مُقیمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی‏ (40ابراهیم)

پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم(نیز چنین فرما)،

*******************************

تمسخره عبادت ممنوع

وَ إِذا نادَیْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوها هُزُواً وَ لَعِباً ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَعْقِلُونَ ( مائده 58)

آنها هنگامى که(اذان مى‏گویید، و مردم را) به نماز فرا مى‏خوانید، آن را به مسخره و بازى مى‏گیرند؛ این بخاطر آن است که آنها جمعى نابخردند.

*******************************

نماز واجب الهی است

إِنَّ الصَّلاةَ کانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنینَ کِتاباً مَوْقُوتاً (103نساء)

نماز، وظیفه ثابت و معیّنى براى مؤمنان است!

*******************************

محافظت بر نماز

حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‏  238 بقره

در انجام همه نمازها، (به خصوص) نماز وسطى‏[ نماز ظهر] کوشا باشید

*******************************

الَّذی عَلَّمَ‏ بِالْقَلَمِ (4)

عَلَّمَ‏ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ (5)

همان کسى که بوسیله قلم تعلیم نمود، (4)

و به انسان آنچه را نمى‏دانست یاد داد! (5)

*******************************

بدی را با نیکی پاسخ دادن

) وَ یَدْرَونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَة َ  (رعد/۲۲

وباحسنات سیئات رابرطرف می سازند

*******************************

ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ      مومنون/۹۶

وپاسخ بدی را به نیکی ده

*******************************

قَدْ أَفْلَحَ الْمُومِنُونَ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ

  (مومنون/۱-۳)

به یقین مومنان رستگارشدند انها که در نمازشان خشوع دارند

*******************************

وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ      مومنون-۳

و مومنان از لغو وبیهودگی رویگردانند

*******************************

وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْم‏    اسراء 36

از آنچه به آن آگاهى ندارى، پیروى مکن‏

*******************************

          از خود ستایش نکردن

فَلا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ     (نجم/۳۲)

پس خودستایی نکنید

******************************

پرهیز از گفتار بدون عمل

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ (صف/۳-۲)

ای کسانی که ایمان آورده اید!چرا سخنی می گویید که عمل نمیکنید؟!

******************************

از خود فراموش نکنید

أَتَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُم   (بقره/۴۴)

آیا مردم را به نیکی دعوت می کنید،اما خودتان را فراموش می نمایید؟!

******************************

حسن خلق

إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ(قلم/۴)

و تو اخلاق عظیم و برجسته ای داری

******************************

ترجیح دیگران برخود

وَ یُوثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ(حشر/۹)

و آنها را بر خود مقدم می دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند

******************************

نرمی در گفتار

فَقُولا لَهُ قَوْلا لَیِّناً    (طه/۴۴)

اما به نرمی با او سخن بگویید

******************************

پای بندی به عهد

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُود    ِ(مائده/۱)

ای کسانی که ایمان آورده اید! به پیمان ها (و قراردادها)وفا کنید

******************************

تواضع

وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الارْضِ هَوْنا (فرقان/۶۳)ً

بندگان خاص خداوند رحمان کسانی هستند که ارام وبی تکبر بر زمین راه می روند

******************************

برخورد سالم با جاهلان

وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاما (فرقان/۶۳)ً

وهنگامی که جاهلان انها را مخاطب سازند وسخنان بیهوده گویند به انها سلام می گویند

******************************

برخورد کریمانه با اهل لغو

وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً   (فرقان/۷۲)

وهنگامی که با لغو وبیهودگی برخورد کنند بزرگوارانه از کناران می گذرند

******************************

        کظم غیض وعفو وبخشش

وَ الْکاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النّاسِ (آل عمران/۱۳۴)

پرهیزکاران خشم خود را فرو می برندواز خطای مردم در می گذرند

******************************

اعتدال در انفاق

وَ الَّذِینَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا ً(فرقان/۶۷)

و کسانی که هرگاه انفاق کنند،نه اسراف می نمایند نه سخت گیری،

******************************

پاسخ بهتر به اظهار محبت دیگران

وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها. (نساء/86)

هرگاه به شما تحیت گویند،پاسخ آن را بهتر از آن بدهید

******************************

عدل و احسان

إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الاحْسانِ(نحل/۹۰)

خداوند به عدل و احسان وبخشش به نزدیکان فرمان میدهد

******************************

رعایت عدالت در سخن گفتن

وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا(انعام/۱۵۲)

و هنگامی که سخن میگویید،عدالت را رعایت کنید

******************************

به نحو نیکو تر سخن گفتن

قُلْ لِعِبادِی یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ   (اسراء/۵۳)

به بندگانم بگو: سخنی بگویند که بهتر باشد

******************************

رعایت امانت

وَ الَّذِینَ هُمْ لاماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ(مومنون/۸)

و آنهایی که امانت ها و عهد خود را رعایت می کنند

******************************

تسلیم در برابر قضا و قدر الهی

وَ بَشِّرِ الصّابِرِینَ الَّذِینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قالُوا إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَیْهِ راجِعُونَ(بقره/۱۵۶-۱۵۵

و بشارت ده به استقامت کنندگان،آن ها که هرگاه مصیبتی به ایشان میرسد،می گویند:ما از آنِ خداییم؛ و به سوی او باز میگردیم

******************************

-                            صداقت

وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ(زمر/۳۳)

اما کسی که سخن راست بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند،آنان پرهیزگارانند

******************************

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ (توبه/۱۱۹)

ای کسانی که ایمان آورده اید! از(مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید،

******************************